ଶ୍ରୀମଦ୍ ଭାଗବତ ମହାପୁରାଣ

॥ ଓଁ ନମୋ ଭଗବତେ ବାସୁଦେବାୟ ॥

॥ ଅଷ୍ଟମ ସ୍କନ୍ଧ ॥

ପଞ୍ଚଦଶ ଅଧ୍ୟାୟ

ରାଜା ବଳିଙ୍କର ସ୍ବର୍ଗ-ବିଜୟ

 

ରାଜୋବାଚ

ବଲେଃ ପଦତ୍ରୟଂ ଭୂମେଃ କସ୍ମାଦ୍ଧରିରୟାଚତ ।

ଭୂତ୍ୱେଶ୍ୱରଃ କୃପଣବଲ୍ଲବ୍ଧାର୍ଥୋଽପି ବବନ୍ଧ ତମ୍ ॥ ୧॥

ରାଜା ପରୀକ୍ଷିତ ପଚାରିଲେ – ଭଗବନ୍ ! ଶ୍ରୀହରି ସ୍ବୟଂ ହିଁ ସମସ୍ତଙ୍କର ସ୍ବାମୀ ଅଟନ୍ତି | ତେଣୁ ସେ ଦୀନ-ହୀନ ପରି ରାଜା ବଳିଙ୍କଠାରୁତିନି ପାଦ ଭୂମି କାହିଁକି ମାଗିଲେ ତଥା ସେ ଯାହା ଇଚ୍ଛା କରୁଥିଲେ, ସବୁକିଛି ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ବଳିଙ୍କୁ କାହିଁକି ବନ୍ଦୀ କଲେ ?

ଏତଦ୍ୱେଦିତୁମିଚ୍ଛାମୋ ମହତ୍କୌତୂହଲଂ ହି ନଃ ।

ଯଜ୍ଞେଶ୍ୱରସ୍ୟ ପୂର୍ଣସ୍ୟ ବନ୍ଧନଂ ଚାପ୍ୟନାଗସଃ ॥ ୨॥

ଏହି ବିଷୟକୁ ନେଇ ମୋ ହୃଦୟରେ ପ୍ରବଳ କୌତୁହଳ ଜାତ ହୋଇଛି ଯେ ସ୍ବୟଂ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଯଜ୍ଞେଶ୍ବର ଭଗବାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଯାଚନା ଏବଂ ନିରପରାଧର ବନ୍ଧନ – ଏହି ଉଭୟ କାର୍ଯ୍ୟ କିପରି ସମ୍ଭବ ହେଲା ? ଏହା ମୁଁ ଜାଣିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଛି |

ଶ୍ରୀଶୁକ ଉବାଚ

ପରାଜିତଶ୍ରୀରସୁଭିଶ୍ଚ ହାପିତୋ

ହୀନ୍ଦ୍ରେଣ ରାଜନ୍ ଭୃଗୁଭିଃ ସ ଜୀବିତଃ ।

ସର୍ୱାତ୍ମନା ତାନଭଜଦ୍ଭୃଗୂନ୍ ବଲିଃ

ଶିଷ୍ୟୋ ମହାତ୍ମାର୍ଥନିବେଦନେନ ॥ ୩॥

ବଳିଙ୍କୁ ପରାଜିତ କରି ଇନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତି ସହିତ ପ୍ରାଣ ମଧ୍ୟ ହରଣ କରିନେବା ପରେ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ ଶୁକ୍ରାଚାର୍ଯ୍ୟ ବଳିଙ୍କୁ ନିଜ ସଞ୍ଜୀବନୀ ବିଦ୍ୟାରେ ଜୀବିତ କରିଦେଲେ | ଏହାପରେ ଶୁକ୍ରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଶିଷ୍ୟ ମହାତ୍ମା ବଳି ନିଜର ସର୍ବସ୍ବ ଗୁରୁ ଚରଣରେ ଅର୍ପଣ କରିଦେଲେ ଏବଂ ତନ-ମନ ଲଗାଇ ଗୁରୁଜୀଙ୍କ ସହିତ ସମସ୍ତ ଭୃଗୁବଂଶୀ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ସେବା କରିବାରେ ଲାଗିଲେ |

ତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଭୃଗବଃ ପ୍ରୀୟମାଣା

ଅୟାଜୟନ୍ ବିଶ୍ୱଜିତା ତ୍ରିଣାକମ୍ ।

ଜିଗୀଷମାଣଂ ବିଧିନାଭିଷିଚ୍ୟ

ମହାଭିଷେକେଣ ମହାନୁଭାବାଃ ॥ ୪॥

ତଦ୍ବାରା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭୃଗୁବଂଶୀ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ତାଙ୍କ ଉପରେ ବହୁତ ପ୍ରସନ୍ନ ହେଲେ | ସେମାନେ ସ୍ବର୍ଗ-ପ୍ରାପ୍ତି ଇଚ୍ଛା କରୁଥିବା ବଳିଙ୍କର ମହାଭିଷେକ ବିଧିରେ ଅଭିଷେକ କରାଇ ତାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ବିଶ୍ବଜିତ୍ ନାମକ ଯଜ୍ଞ କରାଇଲେ |

ତତୋ ରଥଃ କାଞ୍ଚନପଟ୍ଟନଦ୍ଧୋ

ହୟାଶ୍ଚ ହର୍ୟଶ୍ୱତୁରଙ୍ଗବର୍ଣାଃ ।

ଧ୍ୱଜଶ୍ଚ ସିଂହେନ ବିରାଜମାନୋ

ହୁତାଶନାଦାସ ହବିର୍ଭିରିଷ୍ଟାତ୍ ॥ ୫॥

ଯଜ୍ଞ-ବିଧି ଅନ୍ତର୍ଗତ ହବିଷ୍ୟ ଦ୍ବାରା ଯେତେବେଳେ ଅଗ୍ନିଦେବତାଙ୍କର ପୂଜା କରାଗଲା, ସେତେବେଳେ ଯଜ୍ଞକୁଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଚାଦରରେ ଆବୃତ ଏକ ଅତି ସୁନ୍ଦର ରଥ ବାହାରିଲା | ପୁନଶ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଅଶ୍ବ ସଦୃଶ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ଏକ ଅଶ୍ବ ଏବଂ ରଥ ଉପରେ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ସିଂହ ଚିହ୍ନ ଯୁକ୍ତ ଏକ ଧ୍ବଜା ବାହାରିଲା |

ଧନୁଶ୍ଚ ଦିବ୍ୟଂ ପୁରଟୋପନଦ୍ଧଂ

ତୂଣାବରିକ୍ତୌ କବଚଂ ଚ ଦିବ୍ୟମ୍ ।

ପିତାମହସ୍ତସ୍ୟ ଦଦୌ ଚ ମାଲା-

ମମ୍ଲାନପୁଷ୍ପାଂ ଜଲଜଂ ଚ ଶୁକ୍ରଃ ॥ ୬॥

ତା ସହିତ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣମଣ୍ଡିତ ଏକ ଦିବ୍ୟ ଧନୁ, କେବେ ଖାଲି ହେଉ ନ ଥିବା ଦୁଇଟି ଅକ୍ଷୟ ତୁଣୀର ଏବଂ ଦିବ୍ୟ କବଚ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକଟ ହେଲା | ତାଙ୍କର ପିତାମହ ପ୍ରହ୍ଲାଦ ତାଙ୍କୁ ଏପରି ଏକ ମାଳ ଦେଲେ ଯାହାର ଫୁଲ କେବେ ମଳୀନ ହେଉ ନ ଥିଲା | ଶୁକ୍ରାଚାର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଶଂଖ ଦେଲେ |

ଏବଂ ସ ବିପ୍ରାର୍ଜିତୟୋଧନାର୍ଥଃ

ତୈଃ କଲ୍ପିତସ୍ୱସ୍ତ୍ୟଯନୋଽଥ ବିପ୍ରାନ୍ ।

ପ୍ରଦକ୍ଷିଣୀକୃତ୍ୟ କୃତପ୍ରଣାମଃ

ପ୍ରହ୍ଲାଦମାମନ୍ତ୍ର୍ୟ ନମଶ୍ଚକାର ॥ ୭॥

ଏହିପରି ଭାବରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ କୃପାରୁ ଯୁଦ୍ଧ-ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ସ୍ବସ୍ତିବାଚନ ହେବା ପରେ ରାଜା ବଳି ସେହି ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରଦକ୍ଷଣା କଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କଲେ | ତତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ ସେ ପ୍ରହ୍ଲାଦଙ୍କର ସମ୍ଭାଷଣ କରି ତାଙ୍କ ଚରଣରେ ନମସ୍କାର କଲେ |

ଅଥାରୁହ୍ୟ ରଥଂ ଦିବ୍ୟଂ ଭୃଗୁଦତ୍ତଂ ମହାରଥଃ ।

ସୁସ୍ରଗ୍ଧରୋଽଥ ସନ୍ନହ୍ୟ ଧନ୍ୱୀ ଖଡ୍ଗୀ ଧୃତେଷୁଧିଃ ॥ ୮॥

ତାପରେ ସେ ଭୃଗୁବଂଶୀ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ରଥ ଆରୋହଣ କଲେ | ମହାରଥୀ ରାଜା ବଳି ଯେତେବେଳେ କବଚ ଧାରଣ କରି ଧନୁ, ତରବାରୀ, ତୁଣୀର ଆଦି ଶସ୍ତ୍ର ଗ୍ରହଣ କଲେ ଏବଂ ପିତାମହଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ମାଳା ଧାରଣ କଲେ, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ଶୋଭା ଅପୂର୍ବ ଥିଲା |

ହେମାଙ୍ଗଦଲସଦ୍ବାହୁଃ ସ୍ଫୁରନ୍ମକରକୁଣ୍ଡଲଃ ।

ରରାଜ ରଥମାରୂଢୋ ଧିଷ୍ଣ୍ୟସ୍ଥ ଇବ ହବ୍ୟବାଟ୍ ॥ ୯॥

ତାଙ୍କ ଭୁଜରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ବାଜୁବନ୍ଧ ଏବଂ କାନରେ ମକରାକୃତି କୁଣ୍ଡଳ ଝଲମଲ ହେଉଥିଲା | ସେହି କାରଣରୁ ସେ ରଥ ଉପରେ ବସି ଏପରି ସୁଶୋଭିତ ହେଉଥିଲେ ସତେ ଯେପରି ଅଗ୍ନିକୁଣ୍ଡରେ ଅଗ୍ନି ପ୍ରଜ୍ବଳିତ ହେଉଛି |

ତୁଲ୍ୟୈଶ୍ୱର୍ୟବଲଶ୍ରୀଭିଃ ସ୍ୱୟୂଥୈର୍ଦୈତ୍ୟଯୂଥପୈଃ ।

ପିବଦ୍ଭିରିବ ଖଂ ଦୃଗ୍ଭିର୍ଦହଦ୍ଭିଃ ପରିଧୀନିବ ॥ ୧୦॥

ତାଙ୍କ ସହିତ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟ, ବଳ ଏବଂ ବିଭୂତିରେ ତାଙ୍କ ସମକକ୍ଷ ଦୈତ୍ୟସେନାପତିମାନେ ନିଜ-ନିଜ ସେନାଙ୍କୁ ନେଇ ଚାଲିଥିଲେ | ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଖିଲେ ମନେ ହେଉଥିଲା ସତେ ଯେପରି ସେମାନେ ଆକାଶକୁ ପିଇ ଯିବେ ଏବଂ ନିଜର କ୍ରୋଧ-ପ୍ରଜ୍ବଳିତ ନେତ୍ରରେ ସମସ୍ତ ଦିଶାକୁ, କ୍ଷିତିଜମାନଙ୍କୁ ଭସ୍ମ କରିଦେବେ |

ବୃତୋ ବିକର୍ଷନ୍ ମହତୀମାସୁରୀଂ ଧ୍ୱଜିନୀଂ ବିଭୁଃ ।

ଯୟାବିନ୍ଦ୍ରପୁରୀଂ ସ୍ୱୃଦ୍ଧାଂ କମ୍ପୟନ୍ନିବ ରୋଦସୀ ॥ ୧୧॥

ରାଜା ବଳି ଏହି ବିଶାଳ ଆସୁରୀ ସେନାକୁ ଯୁଦ୍ଧ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରେରିତ କଲେ ତଥା ଆକାଶ ଏବଂ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷକୁ ପ୍ରକମ୍ପିତ କରି ସକଳ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଇନ୍ଦ୍ରପୁରୀ ଅମରାବତୀ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କଲେ |

ରମ୍ୟାମୁପବନୋଦ୍ୟାନୈଃ ଶ୍ରୀମଦ୍ଭିର୍ନନ୍ଦନାଦିଭିଃ ।

କୂଜଦ୍ୱିହଙ୍ଗମିଥୁନୈର୍ଗାୟନ୍ମତ୍ତମଧୁବ୍ରତୈଃ ॥ ୧୨॥

ଦେବତାମାନଙ୍କର ରାଜଧାନୀ ଅମରାବତୀରେ ସୁନ୍ଦର-ସୁନ୍ଦର ନନ୍ଦନବନ ଆଦି ଉଦ୍ୟାନ ଏବଂ ଉପବନ ରହିଛି | ସେହି ଉଦ୍ୟାନ ଏବଂ ଉପବନମାନଙ୍କରେ ହଳ-ହଳ ହୋଇ ପକ୍ଷୀମାନେ ମଧୁର କଳରବ କରୁଥାଆନ୍ତି | ମଧୁଲୋଭୀ ଭ୍ରମରମାନେ ଗୁଣୁଗୁଣୁ ଗୁଞ୍ଜରଣ କରୁଥାଆନ୍ତି |

ପ୍ରବାଲଫଲପୁଷ୍ପୋରୁଭାରଶାଖାମରଦ୍ରୁମୈଃ ।

ହଂସସାରସଚକ୍ରାହ୍ୱକାରଣ୍ଡବକୁଲାକୁଲାଃ ।

ନଲିନ୍ୟୋ ଯତ୍ର କ୍ରୀଡନ୍ତି ପ୍ରମଦାଃ ସୁରସେବିତାଃ ॥ ୧୩॥

ଲାଲ-ଲାଲ ନବପଲ୍ଲବ, ଫଳ ଏବଂ ପୁଷ୍ପରେ କଳ୍ପବୃକ୍ଷର ଶାଖା ଭରପୂର ରହିଥାଏ | ସେଠାରେ ଥିବା ସରୋବରରେ ହଂସ, ସାରସ, ଚକୁଆ ଏବଂ ବତକମାନଙ୍କର ଭିଡ ଲାଗି ରହିଥାଏ | ସେଥିରେ ଦେବତାମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ସମ୍ମାନିତା ଦେବାଙ୍ଗନାମାନେ ଜଳକ୍ରୀଡା କରୁଥାଆନ୍ତି |

ଆକାଶଗଙ୍ଗୟା ଦେବ୍ୟା ବୃତାଂ ପରିଖଭୂତୟା ।

ପ୍ରାକାରେଣାଗ୍ନିବର୍ଣେନ ସାଟ୍ଟାଲେନୋନ୍ନତେନ ଚ ॥ ୧୪॥

ଜ୍ୟୋତିର୍ମୟ ଆକାଶଗଙ୍ଗା ଖାଈ ସଦୃଶ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରୁ ଅମରାବତୀକୁ ଘେରି ରହିଛି | ତାହାର ଚତୁର୍ପାର୍ଶ୍ବରେ ବହୁତ ଉଚ୍ଚ ସୁବର୍ଣ୍ଣର ପ୍ରାଚୀରବନ୍ଧ ରହିଛି, ଯହିଁରେ ସ୍ଥାନେ-ସ୍ଥାନେ ବଡ-ବଡ ଛାତ ମଧ୍ୟ ରହିଛି |

ରୁକ୍ମପଟ୍ଟକପାଟୈଶ୍ଚ ଦ୍ୱାରୈଃ ସ୍ଫଟିକଗୋପୁରୈଃ ।

ଜୁଷ୍ଟାଂ ବିଭକ୍ତପ୍ରପଥାଂ ବିଶ୍ୱକର୍ମବିନିର୍ମିତାମ୍ ॥ ୧୫॥

ସେହି ପୁରୀର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦ୍ବାରଦେଶରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣ କବାଟ ଲାଗିଛି ଏବଂ ନଗରର ବାହ୍ୟ ଫାଟକ ସ୍ଫଟିକମଣିରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି | ସେଥିରେ ବଡ-ବଡ ରାଜମାର୍ଗ ରହିଛି | ସ୍ବୟଂ ବିଶ୍ବକର୍ମା ସେହି ପୁରୀର ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି |

ସଭାଚତ୍ୱରରଥ୍ୟାଢ୍ୟାଂ ବିମାନୈର୍ନ୍ୟର୍ବୁଦୈର୍ୱୃତାମ୍ ।

ଶୃଙ୍ଗାଟକୈର୍ମଣିମୟୈର୍ୱଜ୍ରବିଦ୍ରୁମବେଦିଭିଃ ॥ ୧୬॥

ସଭାସ୍ଥଳ, ଖେଳ ଚଉତରା ଏବଂ ରଥ ଚାଲିବା ପାଇଁ ପ୍ରଶସ୍ତ ମାର୍ଗମାନଙ୍କରେ ତାହା ଶୋଭାୟମାନ | ଦଶ କୋଟି ବିମାନ ସେଠାରେ ସର୍ବଦା ବିଦ୍ୟମାନ ରହିଥାଆନ୍ତି | ସେଠାରେ ମଣି-ନିର୍ମିତ ବଡ-ବଡ ଛକ ଏବଂ ହୀରା ଓ ପ୍ରବାଳର ଅନେକ ବେଦି ରହିଛି |

ଯତ୍ର ନିତ୍ୟବୟୋରୂପାଃ ଶ୍ୟାମା ବିରଜବାସସଃ ।

ଭ୍ରାଜନ୍ତେ ରୂପବନ୍ନାର୍ୟୋ ହ୍ୟର୍ଚିର୍ଭିରିବ ବହ୍ନୟଃ ॥ ୧୭॥

ସେଠାରେ ସ୍ତ୍ରୀମାନେ ସର୍ବଦା ଷୋଳବର୍ଷୀୟା ରହନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ଯୌବନ ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ସ୍ଥିର ରହେ | ନିର୍ମଳ ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରି ନିଜ ରୂପଛଟାରେ ସେମାନେ ଅଗ୍ନିର ଜ୍ବାଳା ସଦୃଶ ଦେଦୀପ୍ୟମାନ ଦେଖା ଯାଉଥାଆନ୍ତି |

ସୁରସ୍ତ୍ରୀକେଶବିଭ୍ରଷ୍ଟନବସୌଗନ୍ଧିକସ୍ରଜାମ୍ ।

ଯତ୍ରାମୋଦମୁପାଦାୟ ମାର୍ଗ ଆବାତି ମାରୁତଃ ॥ ୧୮॥

ଦେବାଙ୍ଗନାମାନଙ୍କର ବେଣୀରୁ ଖସି ପଡିଥିବା ସୁଗନ୍ଧିତ ପୁଷ୍ପର ମହକକୁ ବହନ କରି ସେଠାରେ ମୃଦୁ-ମନ୍ଦ ବାୟୁ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥାଏ |

ହେମଜାଲାକ୍ଷନିର୍ଗଚ୍ଛଦ୍ଧୂମେନାଗୁରୁଗନ୍ଧିନା ।

ପାଣ୍ଡୁରେଣ ପ୍ରତିଚ୍ଛନ୍ନମାର୍ଗେ ଯାନ୍ତି ସୁରପ୍ରିୟାଃ ॥ ୧୯॥

ସୁନେଲି ଝରକା ବାଟ ଦେଇ ଅଗରବତୀର ସୁଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ଶୁଭ୍ର ଧୂଆଁ ବାହାରକୁ ଆସି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମାର୍ଗକୁ ଭରି ଦେଉଥିଲା | ସେହି ମାର୍ଗରେ ଦେବାଙ୍ଗନାମାନେ ଆତଯାତ କରୁଥିଲେ |

ମୁକ୍ତାବିତାନୈର୍ମଣିହେମକେତୁଭି-

ର୍ନାନାପତାକାବଲଭୀଭିରାବୃତାମ୍ ।

ଶିଖଣ୍ଡିପାରାବତଭୃଙ୍ଗନାଦିତାଂ

ବୈମାନିକସ୍ତ୍ରୀକଲଗୀତମଙ୍ଗଲାମ୍ ॥ ୨୦॥

ସ୍ଥାନେ-ସ୍ଥାନେ ମୋତିମାନଙ୍କର ଝାଲରରେ ସଜ୍ଜିତ ଚାନ୍ଦୁଆ ଟଣା ହୋଇଥିଲା | ସୁବର୍ଣ୍ଣର ମଣିମୟ ପତାକା ଉଡୁଥିଲା | ଦୋତାଲା ବାରଣ୍ଡାରେ ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ପତାକା ଉଡୁଥିଲା | ମୟୂର, କପୋତ ଏବଂ ଭ୍ରମରମାନେ ମଧୁର ଗାନ କରୁଥିଲେ | ଦେବାଙ୍ଗନାମାନଙ୍କର ମଧୁର ସଙ୍ଗୀତର ମୂର୍ଚ୍ଛନାରେ ସର୍ବତ୍ର ମଙ୍ଗଳ ହିଁ ବ୍ୟାପ୍ତ ରହୁଥିଲା |

ମୃଦଙ୍ଗଶଙ୍ଖାନକଦୁନ୍ଦୁଭିସ୍ୱନୈଃ

ସତାଲବୀଣାମୁରଜର୍ଷ୍ଟିବେଣୁଭିଃ ।

ନୃତ୍ୟୈଃ ସବାଦ୍ୟୈରୁପଦେବଗୀତକୈ-

ର୍ମନୋରମାଂ ସ୍ୱପ୍ରଭୟା ଜିତପ୍ରଭାମ୍ ॥ ୨୧॥

ମୃଦଙ୍ଗ, ଶଂଖ, ନାଗରା, ଢୋଲ, ବୀଣା, ବଂଶୀ, ଗିନି ଏବଂ ଝାଁଜ ବାଜିବାରେ ଲାଗିଥିଲା | ସେହି ବାଦ୍ୟ ତାଳରେ ଗନ୍ଧର୍ବମାନେ ଗାୟନ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଅପ୍ସରାମାନେ ନୃତ୍ୟ କରୁଥିଲେ | ତଦ୍ବାରା ଅମରାବତୀ ଏପରି ମନୋହର ପ୍ରତୀତ ହେଉଥିଲା ଯେ ମନେ ହେଉଥିଲା ସତେ ଯେପରି ନିଜ ଛଟାରେ ସେ ଛଟାର ଅଧିଷ୍ଠାତ୍ରୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ହିଁ ପରାସ୍ତ କରିଦେଇଛି |

ଯାଂ ନ ବ୍ରଜନ୍ତ୍ୟଧର୍ମିଷ୍ଠାଃ ଖଲା ଭୂତଦ୍ରୁହଃ ଶଠାଃ ।

ମାନିନଃ କାମିନୋ ଲୁବ୍ଧା ଏଭିର୍ହୀନା ବ୍ରଜନ୍ତି ଯତ୍ ॥ ୨୨॥

ସେହି ପୁରୀକୁ ଅଧର୍ମୀ, ଦୁଷ୍ଟ, ଜୀବଦ୍ରୋହୀ, ଠକ, ମାନୀ, କାମୀ ଏବଂ ଲୋଭୀ ଯାଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ | ଯେଉଁମାନେ ସେହି ସବୁ ଦୋଷରହିତ ଅଟନ୍ତି, କେବଳ ସେମାନେ ହିଁ ସେଠାକୁ ଯାଆନ୍ତି |

ତାଂ ଦେବଧାନୀଂ ସ ବରୂଥିନୀପତି-

ର୍ବହିଃ ସମନ୍ତାଦ୍ରୁରୁଧେ ପୃତନ୍ୟଯା ।

ଆଚାର୍ୟଦତ୍ତଂ ଜଲଜଂ ମହାସ୍ୱନଂ

ଦଧ୍ମୌ ପ୍ରୟୁଞ୍ଜନ୍ ଭୟମିନ୍ଦ୍ରୟୋଷିତାମ୍ ॥ ୨୩॥

ଅସୁରମାନଙ୍କର ସ୍ବାମୀ ରାଜା ବଳି ନିଜର ବିଶାଳ ସେନା ଦ୍ବାରା ଅମରାବତୀକୁ ବାହାରୁ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରୁ ଘେରି ନେଲେ ଏବଂ ଇନ୍ଦ୍ରପତ୍ନୀମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଭୟର ସଞ୍ଚାର କରାଇ ସେ ଗୁରୁ ଶୁକ୍ରାଚାର୍ଯ୍ୟ ଦେଇଥିବା ମହାନ୍ ଶଂଖର ନିନାଦ କଲେ | ସେହି ଶଂଖଧ୍ବନି ସର୍ବତ୍ର ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହେଲା |

ମଘବାଂସ୍ତମଭିପ୍ରେତ୍ୟ ବଲେଃ ପରମମୁଦ୍ୟମମ୍ ।

ସର୍ୱଦେବଗଣୋପେତୋ ଗୁରୁମେତଦୁବାଚ ହ ॥ ୨୪॥

ଇନ୍ଦ୍ର ଦେଖିଲେ ବଳି ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସ୍ତୁତି ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଆସିଛନ୍ତି | ତେଣୁ ସେ ସବୁ ଦେବତାଙ୍କ ସହିତ ନିଜ ଗୁରୁ ବୃହଷ୍ପତିଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ କହିଲେ -

ଭଗବନ୍ନୁଦ୍ୟମୋ ଭୂୟାନ୍ ବଲେର୍ନଃ ପୂର୍ୱବୈରିଣଃ ।

ଅବିଷହ୍ୟମିମଂ ମନ୍ୟେ କେନାସୀତ୍ତେଜସୋର୍ଜିତଃ ॥ ୨୫॥

ଭଗବନ୍ ! ମୋର ପୁରାତନ ଶତ୍ରୁ ବଳି ଏଥର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସ୍ତୁତି ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଆସିଛନ୍ତି | ମୋର ମନେ ହେଉଛି ଆମେ ତାଙ୍କର ସାମନା କରିପାରିବୁ ନାହିଁ | କେଜାଣି କେଉଁ ଶକ୍ତି ବଳରେ ତାଙ୍କର ଏତେ ବେଶୀ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୋଇଗଲା |

ନୈନଂ କଶ୍ଚିତ୍କୁତୋ ବାପି ପ୍ରତିବ୍ୟୋଢୁମଧୀଶ୍ୱରଃ ।

ପିବନ୍ନିବ ମୁଖେନେଦଂ ଲିହନ୍ନିବ ଦିଶୋ ଦଶ ।

ଦହନ୍ନିବ ଦିଶୋ ଦୃଗ୍ଭିଃ ସମ୍ବର୍ତାଗ୍ନିରିବୋତ୍ଥିତଃ ॥ ୨୬॥

ମୋର ମନେ ହେଉଛି ଏହି ସମୟରେ କେହି ମଧ୍ୟ ବଳିଙ୍କୁ ରୋକି ପାରିବେ ନାହିଁ | ସେମାନେ ପ୍ରଳୟ କାଳର ଅଗ୍ନି ପରି ବୃଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଯାହା ଜଣାପଡୁଛି ମୁଖରେ ସେମାନେ ଏହି ବିଶ୍ବକୁ ପିଇଯିବେ, ଜିଭରେ ଦଶ ଦିଶାକୁ ଚାଟିଯିବେ ଏବଂ ନେତ୍ରଜ୍ବାଳାରେ ଦିଶାମାନଙ୍କୁ ଭସ୍ମ କରିଦେବେ |

ବ୍ରୂହି କାରଣମେତସ୍ୟ ଦୁର୍ଧର୍ଷତ୍ୱସ୍ୟ ମଦ୍ରିପୋଃ ।

ଓଜଃ ସହୋ ବଲଂ ତେଜୋ ଯତ ଏତତ୍ସମୁଦ୍ୟମଃ ॥ ୨୭॥

ଆପଣ କୃପା କରି ମୋତେ କହନ୍ତୁ ଯେ ମୋ ଶତ୍ରୁର ଏପରି ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ଯାହାର କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ପ୍ରତିରୋଧ କରିହେବ ନାହିଁ, ତାହାର କାରଣ କ’ଣ ? ଏହାର ଶରୀର, ମନ ଏବଂ ଇନ୍ଦ୍ରିୟରେ ଏତେ ବେଶୀ ବଳ ଏବଂ ତେଜ କିପରି ଆସିଗଲା ଯେ ଇଏ ଏତେ ବେଶୀ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ସହ ଆମ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କଲା ?

ଗୁରୁରୁବାଚ

ଜାନାମି ମଘବନ୍ ଶତ୍ରୋରୁନ୍ନତେରସ୍ୟ କାରଣମ୍ ।

ଶିଷ୍ୟାୟୋପଭୃତଂ ତେଜୋ ଭୃଗୁଭିର୍ବ୍ରହ୍ମବାଦିଭିଃ ॥ ୨୮॥

ଦେବଗୁରୁ ବୃହଷ୍ପତି କହିଲେ – ଇନ୍ଦ୍ର ! ମୁଁ ତୁମ ଶତ୍ରୁ ବଳିର ଉନ୍ନତିର କାରଣ ବିଷୟରେ ଜାଣେ | ବ୍ରହ୍ମବାଦୀ ଭୃଗୁବଂଶୀମାନେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟ ବଳିକୁ ମହାନ୍ ତେଜ ପ୍ରଦାନ କରି ତାକୁ ଶକ୍ତିର ଭଣ୍ଡାର କରି ଦେଇଛନ୍ତି |

(ଓଜସ୍ୱିନଂ ବଲିଂ ଜେତୁଂ ନ ସମର୍ଥୋଽସ୍ତି କଶ୍ଚନ ।

ବିଜେଷ୍ୟତି ନ କୋଽପ୍ୟେନଂ ବ୍ରହ୍ମତେଜଃସମେଧିତମ୍ ॥)

ଭବଦ୍ୱିଧୋ ଭବାନ୍ ବାପି ବର୍ଜୟିତ୍ୱେଶ୍ୱରଂ ହରିଂ

ନାସ୍ୟ ଶକ୍ତଃ ପୁରଃ ସ୍ଥାତୁଂ କୃତାନ୍ତସ୍ୟ ଯଥା ଜନାଃ ॥ ୨୯॥

ସର୍ବଶକ୍ତିମାନ ଭଗବାନଙ୍କ ବ୍ୟତିତ ତୁମେ ବା ତୁମ ପରି ଅନ୍ୟ କେହି, କାଳ ସମ୍ମୁଖରେ ପ୍ରାଣୀର ଅବସ୍ଥା ପରି, ବଳି ସମ୍ମୁଖରେ ଠିଆ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ |

ତସ୍ମାନ୍ନିଲୟମୁତ୍ସୃଜ୍ୟ ଯୂୟଂ ସର୍ୱେ ତ୍ରିବିଷ୍ଟପମ୍ ।

ଯାତ କାଲଂ ପ୍ରତୀକ୍ଷନ୍ତୋ ଯତଃ ଶତ୍ରୋର୍ୱିପର୍ୟଯଃ ॥ ୩୦॥

ତେଣୁ ତୁମ୍ଭେମାନ ସ୍ବର୍ଗ ଛାଡି କେଉଁଠାରେ ଲୁଚି ଯାଅ ଏବଂ ସେହି ସମୟ ଯାଏଁ ପ୍ରତୀକ୍ଷା କର ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତୁମ ଶତ୍ରୁର ଭାଗ୍ୟଚକ୍ର ଘୂରି ଓଲଟି ନାହିଁ |

ଏଷ ବିପ୍ରବଲୋଦର୍କଃ ସମ୍ପ୍ରତ୍ୟୂର୍ଜିତବିକ୍ରମଃ ।

ତେଷାମେବାପମାନେନ ସାନୁବନ୍ଧୋ ବିନଙ୍କ୍ଷ୍ୟତି ॥ ୩୧॥

ଏହି ସମୟରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ତେଜରେ ବଳିର ଉତ୍ତରୋତ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ହେବାରେ ଲାଗିଛି | ତାହାର ଶକ୍ତି ବହୁତ ବଢି ଯାଇଛି | ଯେତେବେଳେ ସେ ସେହି ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ତିରସ୍କାର କରିବ, ସେତେବେଳେ ସେ ନିଜ ପରିବାର-ପରିକରଙ୍କ ସହ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବ |

ଏବଂ ସୁମନ୍ତ୍ରିତାର୍ଥାସ୍ତେ ଗୁରୁଣାର୍ଥାନୁଦର୍ଶିନା ।

ହିତ୍ୱା ତ୍ରିବିଷ୍ଟପଂ ଜଗ୍ମୁର୍ଗୀର୍ୱାଣାଃ କାମରୂପିଣଃ ॥ ୩୨॥

ଗୁରୁ ବୃହଷ୍ପତି ଦେବତାମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ସ୍ବାର୍ଥ ଏବଂ ପରମାର୍ଥର ଜ୍ଞାତା ଅଟନ୍ତି | ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ସେ ଯେତେବେଳେ ଏପରି ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ, ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ସ୍ବେଚ୍ଛାନୁସାରେ ଭିନ୍ନ ରୂପ ଧାରଣ କରି ସ୍ବର୍ଗ ଛାଡି ଚାଲିଗଲେ |

ଦେବେଷ୍ୱଥ ନିଲୀନେଷୁ ବଲିର୍ୱୈରୋଚନଃ ପୁରୀମ୍ ।

ଦେବଧାନୀମଧିଷ୍ଠାୟ ବଶଂ ନିନ୍ୟେ ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ॥ ୩୩॥

ଦେବତାମାନେ ଲୁଚି ପଳାଇବା ପରେ ବିରୋଚନନନ୍ଦନ ବଳି ଅମରାବତୀପୁରୀ ଉପରେ ନିଜର ଅଧିକାର ପ୍ରାପ୍ତ କରିନେଲେ ଏବଂ ତାପରେ ତିନି ଲୋକକୁ ଜୟ କରିନେଲେ |

ତଂ ବିଶ୍ୱଜୟିନଂ ଶିଷ୍ୟଂ ଭୃଗବଃ ଶିଷ୍ୟବତ୍ସଲାଃ ।

ଶତେନ ହୟମେଧାନାମନୁବ୍ରତମୟାଜୟନ୍ ॥ ୩୪॥

ବଳି ବିଶ୍ବବିଜୟୀ ହୋଇଯିବା ପରେ ଶିଷ୍ୟପ୍ରେମୀ ଭୃଗୁବଂଶୀମାନେ ନିଜ ଅନୁଗତ ଶିଷ୍ୟ ବଳିଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଶହେ ଅଶ୍ବମେଧ ଯଜ୍ଞର ଅନୁଷ୍ଠାନ କରାଇଲେ |

ତତସ୍ତଦନୁଭାବେନ ଭୁବନତ୍ରୟବିଶ୍ରୁତାମ୍ ।

କୀର୍ତିଂ ଦିକ୍ଷୁ ବିତନ୍ୱାନଃ ସ ରେଜ ଉଡୁରାଡିବ ॥ ୩୫॥

ସେହି ଯଜ୍ଞ ପ୍ରଭାବରେ ବଳିଙ୍କର କୀର୍ତ୍ତି-କୌମୁଦୀ ତ୍ରିଲୋକ ବାହାରେ ଦଶ ଦିଶାରେ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇଗଲା ଏବଂ ସେ ନକ୍ଷତ୍ରମାନଙ୍କର ରାଜା ଚନ୍ଦ୍ରମାଙ୍କ ସଦୃଶ ଶୋଭାୟମାନ ହେଲେ |

ବୁଭୁଜେ ଚ ଶ୍ରିୟଂ ସ୍ୱୃଦ୍ଧାଂ ଦ୍ୱିଜଦେବୋପଲମ୍ଭିତାମ୍ ।

କୃତକୃତ୍ୟମିବାତ୍ମାନଂ ମନ୍ୟମାନୋ ମହାମନାଃ ॥ ୩୬॥

ବ୍ରାହ୍ମଣ-ଦେବତାଙ୍କର କୃପାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ସମୃଦ୍ଧ ରାଜ୍ୟଲକ୍ଷ୍ମୀର ଉପଭୋଗ ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଦାରତାପୂର୍ବକ କରିବାରେ ଲାଗିଲେ ଏବଂ ନିଜକୁ କୃତକୃତ୍ୟ ଅନୁଭବ କରିବାରେ ଲାଗିଲେ |

ଇତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭାଗବତେ ମହାପୁରାଣେ ପାରମହଂସ୍ୟାଂ

ସଂହିତାୟାମଷ୍ଟମସ୍କନ୍ଧେ ପଞ୍ଚଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୧୫॥