ଶ୍ରୀମଦ୍ ଭାଗବତ ମହାପୁରାଣ

॥ ଓଁ ନମୋ ଭଗବତେ ବାସୁଦେବାୟ ॥

॥ ଅଷ୍ଟମ ସ୍କନ୍ଧ ॥

ନବମ ଅଧ୍ୟାୟ

ମୋହିନୀରୂପଧାରୀ ଭଗବାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଅମୃତ ବଣ୍ଟନ

ଶ୍ରୀଶୁକ ଉବାଚ

ତେଽନ୍ୟୋନ୍ୟତୋଽସୁରାଃ ପାତ୍ରଂ ହରନ୍ତସ୍ତ୍ୟକ୍ତସୌହୃଦାଃ ।

କ୍ଷିପନ୍ତୋ ଦସ୍ୟୁଧର୍ମାଣ ଆୟାନ୍ତୀଂ ଦଦୃଶୁଃ ସ୍ତ୍ରିୟମ୍ ॥ ୧॥

ଶ୍ରୀଶୁକଦେବ କହୁଛନ୍ତି - ପରୀକ୍ଷିତ ! ଅସୁରମାନେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସଦ୍ଭାବନା ଓ ପ୍ରେମଭାବକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ପରସ୍ପରର ନିନ୍ଦା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଡାକୁମାନଙ୍କ ପରି ଜଣେ ଜଣଙ୍କ ହାତରୁ ଅମୃତ କଳସ ଛଡାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲେ | ଇତ୍ୟବସରରେ ସେମାନେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲେ ଜଣେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁନ୍ଦରୀ ସ୍ତ୍ରୀ ସେମାନଙ୍କ ଅଭିମୁଖରେ ଚାଲି ଆସୁଛନ୍ତି |

ଅହୋ ରୂପମହୋ ଧାମ ଅହୋ ଅସ୍ୟା ନବଂ ବୟଃ ।

ଇତି ତେ ତାମଭିଦ୍ରୁତ୍ୟ ପପ୍ରଚ୍ଛୁର୍ଜାତହୃଚ୍ଛୟାଃ ॥ ୨॥

ସେମାନେ ଚିନ୍ତା କରିବାରେ ଲାଗିଲେ – ‘କିପରି ଅନୁପମ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ! ଶରୀରରୁ କିପରି ଅଦ୍ଭୁତ ଆଭା ବିକିରଣ ହେଉଛି ! ଟିକିଏ ତାଙ୍କର ନବ ଯୌବନକୁ ତ ଦେଖ !’ – ବାସ୍, ଏବେ ସେମାନେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଉପୁଜି ଥିବା କଳହ କଥା ଭୁଲି ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଧାଇଁ ଗଲେ ଏବଂ କାମବିମୋହିତ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରିବାରେ ଲାଗିଲେ |

କା ତ୍ୱଂ କଞ୍ଜପଲାଶାକ୍ଷି କୁତୋ ବା କିଂ ଚିକୀର୍ଷସି ।

କସ୍ୟାସି ବଦ ବାମୋରୁ ମଥ୍ନନ୍ତୀବ ମନାଂସି ନଃ ॥ ୩॥

‘କମଳନୟନୀ ! ତୁମେ କିଏ ? କେଉଁଠାରୁ କେଉଁ ଅଭିପ୍ରାୟରେ ଆସିଛ ? ହେ ସୁନ୍ଦରୀ ! ତୁମେ କାହାର କନ୍ୟା ଅଟ ? ତୁମକୁ ଦେଖି ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ମନ ଅସ୍ଥିର ହୋଇ ଉଠୁଛି |

ନ ବୟଂ ତ୍ୱାମରୈର୍ଦୈତ୍ୟୈଃ ସିଦ୍ଧଗନ୍ଧର୍ୱଚାରଣୈଃ ।

ନାସ୍ପୃଷ୍ଟପୂର୍ୱାଂ ଜାନୀମୋ ଲୋକେଶୈଶ୍ଚ କୁତୋ ନୃଭିଃ ॥ ୪॥

ଆମେ ଭାବୁଛୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ଦେବତା, ଦୈତ୍ୟ, ସିଦ୍ଧ, ଗନ୍ଧର୍ବ, ଚାରଣ ଏବଂ ଲୋକପାଳ ତୁମକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିନାହାଁନ୍ତି | ସେପରି କ୍ଷେତ୍ରରେ କୌଣସି ମନୁଷ୍ୟ ତୁମକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବ କିପରି ?

ନୂନଂ ତ୍ୱଂ ବିଧିନା ସୁଭ୍ରୂଃ ପ୍ରେଷିତାସି ଶରୀରିଣାମ୍ ।

ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିୟମନଃପ୍ରୀତିଂ ବିଧାତୁଂ ସଘୃଣେନ କିମ୍ ॥ ୫॥

ସୁନ୍ଦରୀ ! ନିଶ୍ଚିତଭାବରେ ବିଧାତା ଦୟାକରି ଶରୀରଧାରୀମାନଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଓ ମନକୁ ତୃପ୍ତ କରାଇବା ନିମନ୍ତେ ତୁମକୁ ଏଠାକୁ ପ୍ରେରଣ କରିଛନ୍ତି |

ସା ତ୍ୱଂ ନଃ ସ୍ପର୍ଧମାନାନାମେକବସ୍ତୁନି ମାନିନି ।

ଜ୍ଞାତୀନାଂ ବଦ୍ଧବୈରାଣାଂ ଶଂ ବିଧତ୍ସ୍ୱ ସୁମଧ୍ୟମେ ॥ ୬॥

ମାନିନୀ ! ଆମେ ସବୁ ଗୋଟିଏ ଜାତିର ଅଟୁ | କିନ୍ତୁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଛୁ, ସେଥିପାଇଁ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ଏବଂ ବୈରଭାବ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି | ସୁନ୍ଦରୀ ! ତୁମେ ଆମ ଝଗଡାର ସମାଧାନ କର |

ବୟଂ କଶ୍ୟପଦାୟାଦା ଭ୍ରାତରଃ କୃତପୌରୁଷାଃ ।

ବିଭଜସ୍ୱ ଯଥାନ୍ୟାୟଂ ନୈବ ଭେଦୋ ଯଥା ଭବେତ୍ ॥ ୭॥

ଆମେ ସମସ୍ତେ କଶ୍ୟପ-ପୁତ୍ର ହୋଇଥିବା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାଈ-ଭାଈ ଅଟୁ | ଅମୃତ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ବହୁତ ବେଶୀ ପୁରୁଷାର୍ଥ କରିଛୁ | ତୁମେ ନ୍ୟାୟ ଅନୁସାରେ ନିଷ୍ପକ୍ଷଭାବରେ ଏହାର ବଣ୍ଟନ କରିଦିଅ, ଯାହା ଫଳରେ କି ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର କଳହ ସୃଷ୍ଟି ହେବନାହିଁ |

ଇତ୍ୟୁପାମନ୍ତ୍ରିତୋ ଦୈତ୍ୟୈର୍ମାୟାୟୋଷିଦ୍ୱପୁର୍ହରିଃ ।

ପ୍ରହସ୍ୟ ରୁଚିରାପାଙ୍ଗୈର୍ନିରୀକ୍ଷନ୍ନିଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ ୮॥

ଅସୁରମାନଙ୍କର ଏପରି ପ୍ରାର୍ଥନା ଶୁଣି ଲୀଳାରେ ସ୍ତ୍ରୀ-ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିବା ଭଗବାନ ଈଶତ୍ ହସି, ବାଙ୍କ ଚାହାଣୀରେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିପାତ କରି ଏପରି କହିଲେ |

ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ

କଥଂ କଶ୍ୟପଦାୟାଦାଃ ପୁଂଶ୍ଚଲ୍ୟାଂ ମୟି ସଙ୍ଗତାଃ ।

ବିଶ୍ୱାସଂ ପଣ୍ଡିତୋ ଜାତୁ କାମିନୀଷୁ ନ ଯାତି ହି ॥ ୯॥

ଶ୍ରୀଭଗବାନ କହିଲେ – ଆପଣମାନେ ମହର୍ଷି କଶ୍ୟପଙ୍କର ପୁତ୍ର ଅଟନ୍ତି, ଅଥଚ ମୁଁ ଜଣେ କୁଳ଼ଟା ସ୍ତ୍ରୀ ଅଟେ | ନ୍ୟାୟ କରିବାର ଭାର ଆପଣମାନେ ମୋ ହସ୍ତରେ କାହିଁକି ନ୍ୟସ୍ତ କରୁଛନ୍ତି ? ବିବେକୀ ପୁରୁଷ କୌଣସି ସ୍ବେଚ୍ଛାଚାରିଣୀ ସ୍ତ୍ରୀକୁ କଦାପି ବିଶ୍ବାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ |

ସାଲାବୃକାଣାଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଚ ସ୍ୱୈରିଣୀନାଂ ସୁରଦ୍ୱିଷଃ ।

ସଖ୍ୟାନ୍ୟାହୁରନିତ୍ୟାନି ନୂତ୍ନଂ ନୂତ୍ନଂ ବିଚିନ୍ୱତାମ୍ ॥ ୧୦॥

ହେ ଦୈତ୍ୟଗଣ ! କୁକୁର ଓ ବ୍ୟଭିଚାରିଣୀ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହିତ ମିତ୍ରତା କେବେ ସ୍ଥାୟୀ ହୋଇ ନ ଥାଏ; କାରଣ ସେ ଦୁହେଁ ସଦା-ସର୍ବଦା ନୂଆ-ନୂଆ ଶିକାରର ଅନ୍ବେଷଣ କରୁଥାଆନ୍ତି |

ଶ୍ରୀଶୁକ ଉବାଚ

ଇତି ତେ କ୍ଷ୍ୱେଲିତୈସ୍ତସ୍ୟା ଆଶ୍ୱସ୍ତମନସୋଽସୁରାଃ ।

ଜହସୁର୍ଭାବଗମ୍ଭୀରଂ ଦଦୁଶ୍ଚାମୃତଭାଜନମ୍ ॥ ୧୧॥

ଶ୍ରୀଶୁକଦେବ କହୁଛନ୍ତି – ପରୀକ୍ଷିତ ! ମୋହିନୀଙ୍କର ଏପରି ପରିହାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଉକ୍ତି ଶୁଣି ଦୈତ୍ୟମାନଙ୍କର ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଶ୍ବାସ ଆହୁରି ଦୃଢ ହୋଇଗଲା | ସେମାନେ ରହସ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ହସି ହସି ଅମୃତ କଳସକୁ ମୋହିନୀଙ୍କ ହାତରେ ଅର୍ପଣ କରିଦେଲେ |

ତତୋ ଗୃହୀତ୍ୱାମୃତଭାଜନଂ ହରି-

ର୍ବଭାଷ ଈଷତ୍ସ୍ମିତଶୋଭୟା ଗିରା ।

ଯଦ୍ୟଭ୍ୟୁପେତଂ କ୍ୱ ଚ ସାଧ୍ୱସାଧୁ ବା

କୃତଂ ମୟା ବୋ ବିଭଜେ ସୁଧାମିମାମ୍ ॥ ୧୨॥

ଅମୃତ କଳସକୁ ହାତରେ ଧରି ଭଗବାନ ଈଷତ୍ ହସି ସୁମଧୁର ବାଣୀରେ କହିଲେ – ‘ମୁଁ ଉଚିତ୍-ଅନୁଚିତ୍ ଯାହା ବି କରିବି, ଯଦି ତାହା ତୁମ୍ଭମାନଙ୍କୁ ସ୍ବୀକାର ହେବ, ତେବେ ମୁଁ ଏହି ଅମୃତର ବଣ୍ଟନ କରିବି |’

ଇତ୍ୟଭିବ୍ୟାହୃତଂ ତସ୍ୟା ଆକର୍ଣ୍ୟାସୁରପୁଙ୍ଗବାଃ ।

ଅପ୍ରମାଣବିଦସ୍ତସ୍ୟାସ୍ତତ୍ତଥେତ୍ୟନ୍ୱମଂସତ ॥ ୧୩॥

ବଡ-ବଡ ଦୈତ୍ୟମାନେ ମଧ୍ୟ ମୋହିନୀଙ୍କ ମଧୁର ବଚନ ପଛରେ ଲୁଚି ରହିଥିବା ରହସ୍ୟକୁ ବୁଝି ପାରିଲେ ନାହିଁ; ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ଏକ ସ୍ବରରେ ‘ସ୍ବୀକାର’ କହିଲେ | ଏହାର କାରଣ ଏହା ମଧ୍ୟ ଥିଲା ଯେ ସେମାନେ ମୋହିନୀଙ୍କର ବାସ୍ତବିକ ସ୍ଵରୂପକୁ ଜାଣି ନ ଥିଲେ |

ଅଥୋପୋଷ୍ୟ କୃତସ୍ନାନା ହୁତ୍ୱା ଚ ହବିଷାନଲମ୍ ।

ଦତ୍ତ୍ୱା ଗୋବିପ୍ରଭୂତେଭ୍ୟଃ କୃତସ୍ୱସ୍ତ୍ୟଯନା ଦ୍ୱିଜୈଃ ॥ ୧୪॥

ଏହାପରେ ଗୋଟିଏ ଦିନ ଉପବାସ କରି ସେମାନେ ସ୍ନାନ କଲେ | ହବିଷ୍ୟ ଦ୍ବାରା ଅଗ୍ନିରେ ଆହୂତି ଦେଲେ | ଗୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ ଏବଂ ସବୁ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଘାସ-ଚାରା, ଅନ୍ନ-ଧନାଦି ଯଥାଯୋଗ୍ୟ ଦାନ ଦେଲେ ତଥା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ସ୍ବସ୍ତ୍ୟୟନ କରାଇଲେ |

ଯଥୋପଜୋଷଂ ବାସାଂସି ପରିଧାୟାହତାନି ତେ ।

କୁଶେଷୁ ପ୍ରାବିଶନ୍ ସର୍ୱେ ପ୍ରାଗଗ୍ରେଷ୍ୱଭିଭୂଷିତାଃ ॥ ୧୫॥

ନିଜ-ନିଜ ରୁଚି ଅନୁସାରେ ସମସ୍ତେ ନୂତନ ବସ୍ତ୍ର ଧାରଣ କଲେ ଏବଂ ସୁନ୍ଦର-ସୁନ୍ଦର ଆଭୂଷଣରେ ବିଭୂଷିତ ହୋଇ କୁଶାସନରେ ଉପବେଶନ କଲେ, ଯାହାର ମୁଖ ପୂର୍ବ ଦିଗକୁ ଥିଲା |

ପ୍ରାଙ୍ମୁଖେଷୂପବିଷ୍ଟେଷୁ ସୁରେଷୁ ଦିତିଜେଷୁ ଚ ।

ଧୂପାମୋଦିତଶାଲାୟାଂ ଜୁଷ୍ଟାୟାଂ ମାଲ୍ୟଦୀପକୈଃ ॥ ୧୬॥

ତସ୍ୟାଂ ନରେନ୍ଦ୍ର କରଭୋରୁରୁଶଦ୍ଦୁକୂଲ-

ଶ୍ରୋଣୀତଟାଲସଗତିର୍ମଦବିହ୍ୱଲାକ୍ଷୀ ।

ସା କୂଜତୀ କନକନୂପୁରଶିଞ୍ଜିତେନ

କୁମ୍ଭସ୍ତନୀ କଲଶପାଣିରଥାବିବେଶ ॥ ୧୭॥

ଉଭୟ ଦେବତା ଓ ଦୈତ୍ୟମାନେ ଧୂପରେ ସୁଗନ୍ଧିତ, ମାଳା ଏବଂ ଦୀପରେ ସଜ୍ଜିତ ଭବ୍ୟ ଭବନରେ ପୂର୍ବକୁ ମୁହଁ କରି ବସିଯିବା ପରେ, ହାତରେ ଅମୃତ କଳସ ଧରି ମୋହିନୀ ସଭାମଣ୍ଡପକୁ ଆସିଲେ | ସେ ଏକ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଶାଢୀ ପରିଧାନ କରିଥିଲେ | ନିତମ୍ବର ଭାର ଯୋଗୁଁ ସେ ଧୀରେ-ଧୀରେ ଚାଲୁଥିଲେ | ତାଙ୍କର ଆଖି ମଦରେ ବିହ୍ବଳ ଥିଲା | କଳସ ସଦୃଶ ସ୍ତନ ଏବଂ ଗଜଶାବକର ଶୁଣ୍ଢ ପରି ତାଙ୍କର ଜଘନ ଥିଲା | ତାଙ୍କ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣନୂପୁରର ଝଙ୍କାରରେ ସଭାଭବନ ମୁଖରିତ ହେଉଥିଲା |

ତାଂ ଶ୍ରୀସଖୀଂ କନକକୁଣ୍ଡଲଚାରୁକର୍ଣ-

ନାସାକପୋଲବଦନାଂ ପରଦେବତାଖ୍ୟାମ୍ ।

ସମ୍ବୀକ୍ଷ୍ୟ ସମ୍ମୁମୁହୁରୁତ୍ସ୍ମିତବୀକ୍ଷଣେନ

ଦେବାସୁରା ବିଗଲିତସ୍ତନପଟ୍ଟିକାନ୍ତାମ୍ ॥ ୧୮॥

ସୁନ୍ଦର କାନରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣ କୁଣ୍ଡଳ ଶୋଭା ପାଉଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କର ନାସିକା, କପୋଳ ତଥା ମୁଖ ଅତିଶୟ ସୁନ୍ଦର ଥିଲା | ମୋହିନୀ ରୂପରେ ସ୍ବୟଂ ପରଦେବତା ଭଗବାନ ଏପରି ମନେ ହେଉଥିଲେ ସତେ ଯେପରି ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର କୌଣସି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସଖୀ ଆଗମନ କରିଛନ୍ତି | ନିଜର ସ୍ମିତହାସ୍ୟଯୁକ୍ତ ଚାହାଣୀରେ ସେ ଦେବତା ଓ ଦୈତ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିପାତ କରନ୍ତେ ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ମୋହିତ ହୋଇଗଲେ | ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ସ୍ତନ ଉପରୁ କାନିପଣତ କିଂଚିତ୍ ଖସି ଯାଇଥିଲା |

ଅସୁରାଣାଂ ସୁଧାଦାନଂ ସର୍ପାଣାମିବ ଦୁର୍ନୟମ୍ ।

ମତ୍ୱା ଜାତିନୃଶଂସାନାଂ ନ ତାଂ ବ୍ୟଭଜଦଚ୍ୟୁତଃ ॥ ୧୯॥

ମୋହିନୀରୂପଧାରୀ ଭଗବାନ ବିଚାର କଲେ, ଅସୁରମାନେ ତ ସ୍ବଭାବତଃ କ୍ରୂର ଅଟନ୍ତି; ସେମାନଙ୍କୁ ଅମୃତ ପାନ କରାଇବା ସର୍ପକୁ ଦୁଗ୍ଧପାନ କରାଇବା ପରି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅନ୍ୟାୟ ହେବ | ସେଥିପାଇଁ ସେ ଅସୁରମାନଙ୍କୁ ଅମୃତରୁ ଭାଗ ଦେଲେନାହିଁ |

କଲ୍ପୟିତ୍ୱା ପୃଥକ୍ ପଙ୍କ୍ତୀରୁଭୟେଷାଂ ଜଗତ୍ପତିଃ ।

ତାଂଶ୍ଚୋପବେଶୟାମାସ ସ୍ୱେଷୁ ସ୍ୱେଷୁ ଚ ପଙ୍କ୍ତିଷୁ ॥ ୨୦॥

ଭଗବାନ ଦେବତା ଓ ଦୈତ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପୃଥକ୍-ପୃଥକ୍ ଦଳରେ ବିଭକ୍ତ କରି ଦେଇଥିଲେ | ଏବେ ସେ ସେମାନଙ୍କୁ ଧାଡି ବାନ୍ଧି ନିଜ-ନିଜ ଦଳରେ ବସାଇ ଦେଲେ |

ଦୈତ୍ୟାନ୍ ଗୃହୀତକଲଶୋ ବଞ୍ଚୟନ୍ନୁପସଞ୍ଚରୈଃ ।

ଦୂରସ୍ଥାନ୍ ପାୟଯାମାସ ଜରାମୃତ୍ୟୁହରାଂ ସୁଧାମ୍ ॥ ୨୧॥

ଏହାପରେ ଅମୃତ କଳସକୁ ହାତରେ ଧରି ଭଗବାନ ଦୈତ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଚାଲିଗଲେ | ନିଜର ହାବଭାବ ଏବଂ କଟାକ୍ଷରେ ସେମାନଙ୍କୁ ମୋହିତ କରି ଦୂରରେ ବସିଥିବା ଦେବତାମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଚାଲି ଆସିଲେ ତଥା ସେମାନଙ୍କୁ ଅମୃତ ପାନ କରାଇବାରେ ଲାଗିଲେ, ଯାହାକୁ ପାନ କରି ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁରୁ ଅବ୍ୟାହତି ମିଳିଯାଏ |

ତେ ପାଲୟନ୍ତଃ ସମୟମସୁରାଃ ସ୍ୱକୃତଂ ନୃପ ।

ତୂଷ୍ଣୀମାସନ୍ କୃତସ୍ନେହାଃ ସ୍ତ୍ରୀବିବାଦଜୁଗୁପ୍ସୟା ॥ ୨୨॥

ପରୀକ୍ଷିତ ! ଅସୁରମାନେ ନିଜେ କରିଥିବା ପ୍ରତିଜ୍ଞା ପାଳନ କରୁଥିଲେ | ମନରେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ନେହ ତ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା, ତାଛଡା ସ୍ତ୍ରୀ ସହିତ ଝଗଡା କରିବା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିନ୍ଦନୀୟ ମନେ କରି ସେମାନେ ଚୁପଚାପ୍ ବସି ରହିଲେ |

ତସ୍ୟାଂ କୃତାତିପ୍ରଣୟାଃ ପ୍ରଣୟାପାୟକାତରାଃ ।

ବହୁମାନେନ ଚାବଦ୍ଧା ନୋଚୁଃ କିଞ୍ଚନ ବିପ୍ରିୟମ୍ ॥ ୨୩॥

ମୋହିନୀଙ୍କ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ଅତ୍ୟଧିକ ପ୍ରେମ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା | ସେମାନେ ଭୟ କରୁଥିଲେ କାଳେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରେମ-ସମ୍ବନ୍ଧ ଛିନ୍ନ ହୋଇଯିବ | ମୋହିନୀ ମଧ୍ୟ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସେମାନଙ୍କର ବହୁତ ବେଶୀ ସମ୍ମାନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଫଳରେ ସେମାନେ ଅଧିକ ବାନ୍ଧି ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ | ସେହି କାରଣରୁ ସେମାନେ ମୋହିନୀଙ୍କୁ କୌଣସି ଅପ୍ରିୟ କଥା କହିଲେ ନାହିଁ |

ଦେବଲିଙ୍ଗପ୍ରତିଚ୍ଛନ୍ନଃ ସ୍ୱର୍ଭାନୁର୍ଦେବସଂସଦି ।

ପ୍ରବିଷ୍ଟଃ ସୋମମପିବଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରାର୍କାଭ୍ୟାଂ ଚ ସୂଚିତଃ ॥ ୨୪॥

ଭଗବାନ ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ଅମୃତ ପାନ କରାଉଥିବା ବେଳେ ରାହୁ ନାମକ ଦୈତ୍ୟ ଦେବତା ବେଶ ଧାରଣ କରି ସେମାନଙ୍କ ଧାଡିରେ ବସିଗଲା ଏବଂ ଦେବତାମାନଙ୍କ ସହିତ ସେ ମଧ୍ୟ ଅମୃତ ପାନ କରିନେଲା | କିନ୍ତୁ ଚନ୍ଦ୍ରମା ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟ ତତକ୍ଷଣାତ୍ ତା’ର ଭେଦ ଖୋଲିଦେଲେ |

ଚକ୍ରେଣ କ୍ଷୁରଧାରେଣ ଜହାର ପିବତଃ ଶିରଃ ।

ହରିସ୍ତସ୍ୟ କବନ୍ଧସ୍ତୁ ସୁଧୟାଽଽପ୍ଲାବିତୋଽପତତ୍ ॥ ୨୫॥

ଅମୃତ ପାନ କରାଉଥିବା ସମୟରେ ହିଁ ଭଗବାନ ଅତିଶୀଘ୍ର ନିଜର ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଧାରଯୁକ୍ତ ଚକ୍ରରେ ତା’ର ମସ୍ତକରୁ ଦେହକୁ କାଟି ଛିନ୍ନ କରିଦେଲେ, ଯାହା ଫଳରେ ଅମୃତ ତା’ର ମୁଖରୁ ତଳକୁ ଯାଇ ପାରିଲା ନାହିଁ |

ଶିରସ୍ତ୍ୱମରତାଂ ନୀତମଜୋ ଗ୍ରହମଚୀକୢପତ୍ ।

ଯସ୍ତୁ ପର୍ୱଣି ଚନ୍ଦ୍ରାର୍କାବଭିଧାବତି ବୈରଧୀଃ ॥ ୨୬॥

ତା’ର ମସ୍ତକ ଅମର ହୋଇଗଲା ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମାଜୀ ତାହାକୁ ଏକ ଗ୍ରହ କରିଦେଲେ | ସେହି ରାହୁ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଏବଂ ଅମାବାସ୍ୟା ତିଥିରେ ବୈରଭାବରେ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବା ପାଇଁ ଚନ୍ଦ୍ରମା ତଥା ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥାଏ |

ପୀତପ୍ରାୟେଽମୃତେ ଦେବୈର୍ଭଗବାନ୍ ଲୋକଭାବନଃ ।

ପଶ୍ୟତାମସୁରେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ସ୍ୱଂ ରୂପଂ ଜଗୃହେ ହରିଃ ॥ ୨୭॥

ଦେବତାମାନେ ଅମୃତ ପାନ କରିନେବା ପରେ, ସମସ୍ତ ଲୋକକୁ ଜୀବନଦାନ କରୁଥିବା ଭଗବାନ ବଡ-ବଡ ଦୈତ୍ୟମାନଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ହିଁ ମୋହିନୀ ରୂପ ତ୍ୟାଗ କରି ନିଜର ବାସ୍ତବିକ ରୂପ ଧାରଣ କରିନେଲେ |

ଏବଂ ସୁରାସୁରଗଣାଃ ସମଦେଶକାଲ-

ହେତ୍ୱର୍ଥକର୍ମମତୟୋଽପି ଫଲେ ବିକଲ୍ପାଃ ।

ତତ୍ରାମୃତଂ ସୁରଗଣାଃ ଫଲମଞ୍ଜସାଽଽପୁ-

ର୍ୟତ୍ପାଦପଙ୍କଜରଜଃଶ୍ରୟଣାନ୍ନ ଦୈତ୍ୟାଃ ॥ ୨୮॥

ପରୀକ୍ଷିତ ! ଦେଖ! ଦେବତା ଓ ଦୈତ୍ୟ ଉଭୟେ ଏକ ସମୟରେ, ଏକ ସ୍ଥାନରେ, ଏକ ହିଁ ପ୍ରୟୋଜନ ତଥା ବସ୍ତୁ ନିମନ୍ତେ ଗୋଟିଏ ହିଁ ବିଚାର ନେଇ ଏକ ପ୍ରକାରର କର୍ମ କରିଥିଲେ – କିନ୍ତୁ ଫଳରେ କେତେ ବେଶୀ ଅନ୍ତର ଆସିଗଲା ! ଦେବତାମାନେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁଗମତାପୂର୍ବକ ନିଜ ପରିଶ୍ରମର ଫଳ ଭାବରେ ଅମୃତ ପ୍ରାପ୍ତ କରିନେଲେ; କାରଣ ସେମାନେ ଭଗବାନଙ୍କ ଚରଣ-ରଜର ଆଶ୍ରିତ ଥିଲେ | ଅଥଚ ତାହା ପ୍ରତି ବିମୁଖ ରହିଥିବା କାରଣରୁ ଅସୁରମାନେ ପରିଶ୍ରମ କରି ମଧ୍ୟ ଅମୃତରୁ ବଞ୍ଚିତ ରହିଗଲେ |

ଯଦ୍ୟୁଜ୍ୟତେଽସୁବସୁକର୍ମମନୋବଚୋଭି-

ର୍ଦେହାତ୍ମଜାଦିଷୁ ନୃଭିସ୍ତଦସତ୍ପୃଥକ୍ତ୍ୱାତ୍ ।

ତୈରେବ ସଦ୍ଭବତି ଯତ୍କ୍ରିୟତେଽପୃଥକ୍ତ୍ୱାତ୍

ସର୍ୱସ୍ୟ ତଦ୍ଭବତି ମୂଲନିଷେଚନଂ ଯତ୍ ॥ ୨୯॥

ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ ପ୍ରାଣ, ଧନ, କର୍ମ, ମନ ଏବଂ ବାଣୀ ଆଦିରେ ଶରୀର ଏବଂ ପୁତ୍ର ଆଦିଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଯାହାକିଛି କରିଥାଏ, ସେସବୁ ବ୍ୟର୍ଥ ହିଁ ଅଟେ; କାରଣ ତାହାର ମୂଳରେ ଭେଦବୁଦ୍ଧି ରହିଥାଏ | ଅଥଚ ସେହି ପ୍ରାଣ ଆଦି ବସ୍ତୁମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଭଗବାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଯାହାକିଛି କରାଯାଏ, ତାହା ଭେଦଭାବରହିତ ହୋଇଥିବା କାରଣରୁ ନିଜ ଶରୀର, ପୁତ୍ର ଏବଂ ସମସ୍ତ ସଂସାର ନିମନ୍ତେ ହିତକର ହୋଇଥାଏ | ବୃକ୍ଷର ମୂଳରେ ପାଣି ଦେଲେ ତାହା ଯେପରି ସ୍ବତଃ ବୃକ୍ଷର ଶାଖା-ପ୍ରଶାଖା, ପତ୍ର ଇତ୍ୟାଦିକୁ ସଞ୍ଚରିତ ହୋଇଯାଏ, ସେହିପରି ଭଗବାନଙ୍କ ପ୍ରତି କରାଯାଉ ଥିବା କର୍ମ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ କଲ୍ୟାଣକାରୀ ହୋଇଯାଏ |

ଇତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭାଗବତେ ମହାପୁରାଣେ ପାରମହଂସ୍ୟାଂ ସଂହିତାୟାଂ

ଅଷ୍ଟମସ୍କନ୍ଧେ ଅମୃତମଥନେ ନବମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୯॥